Альжанова Эльмира Умирбековна
«Қызылорда облысының денсаулық сақтау басқармасының
«№ 6 қалалық емханасы» ШЖҚ КМК акушері
Контрацепция – жыныстық қатынас кезінде жүктіліктің алдын алу үшін қолданылатын әдістер мен құралдар жиынтығы. Ол әйелдер мен ерлердің репродуктивті денсаулығын қорғауға және жоспарланбаған жүктілікті болдырмауға көмектеседі. Сонымен қатар, кейбір контрацептив түрлері жыныстық жолмен берілетін аурулардан (ЖЖБА) қорғануға ықпал етеді.
Контрацепция түрлері. Контрацепцияның бірнеше түрлері бар, олардың әрқайсысының өзіндік артықшылықтары мен кемшіліктері бар.
Гормоналды контрацепция. Бұл әдіс гормондардың көмегімен овуляцияны тоқтатады немесе жатырдың шырышты қабатын өзгертіп, сперматозоидтардың өтуіне кедергі жасайды. Негізгі түрлері:
- Тууға қарсы таблеткалар – күнделікті қабылданатын дәрілер.
- Гормоналды пластырь – теріге жапсырылатын және гормон бөлетін құрал.
- Инъекциялар – ұзақ уақыттық әсері бар уколдар.
- Импланттар – тері астына орналастырылатын кішкентай таяқшалар.
Барьерлік контрацепция. Бұл әдістер механикалық тосқауыл жасау арқылы сперматозоидтардың жатыр қуысына өтуіне кедергі келтіреді:
- Презервативтер (ерлер мен әйелдерге арналған) – ЖЖБА-дан да қорғайды.
- Жатыр мойны қақпағы – әйелдерге арналған шағын құрылғы.
- Диафрагма – қынап ішіне орнатылатын тосқауыл.
- Ішкі жатырлық құралдар (спираль)
Бұл құралдар жатырға орналастырылады және ұзақ мерзімді қорғаныс береді. Олар гормоналды және гормонсыз болып екіге бөлінеді.
Табиғи әдістер
- Циклдік бақылау – әйелдің етеккір циклін бақылау арқылы қауіпсіз күндерді анықтау.
- Лактациялық аменорея әдісі – бала емізу кезінде овуляцияны табиғи жолмен тоқтату.
Хирургиялық стерилизация. Бұл әдіс түбегейлі шешім қабылдаған адамдарға арналған:
- Вазэктомия – ер адамдардың ұрық жолдарын байлау.
- Түтікшелерді байлау (лигатура) – әйелдердің фаллопий түтіктерін жабу.
Қорытынды. Контрацепция – отбасын жоспарлаудың және репродуктивті денсаулықты сақтаудың маңызды бөлігі. Әр адамның өмір салтына, денсаулығына және жеке қалауына сәйкес келетін әдісті таңдау маңызды. Дәрігермен кеңесу арқылы ең қолайлы әдісті табуға болады.
