Нұрылда Жеміскүл
Облыстық перинатальды орталық
Анестезиология-реаниматология және қарқынды ем бөлімі, мейіргер
Қазақта жазым қайда, аяқ астында деген сөзбар. Сондықтан тосыннан болатын әрбір қауіптен сақтанумен қатар жазатайым жазым басқан адамға қолұшын созатындай да білігіміз болуы керек. Біреу бір жағдайға тап болса сасып тұрмастың да қамын ету керек. Соның бірі оқыс оқиға уақытында кездесетін Жүрек-өкпе реанимациясы.
Жүректің уақытша тоқтап қалуы түрлі жағдайлардан болуы мүмкін. Қатты қорқудан, соққыдан не суға ағу кезінде. Мұндайда көп адам не істерін білмей абдырып қалатыны сөзсіз. Ал, ол өз кезегінде қиындыққа тап болған адамның өмір сүру мүмкіндігін азайтады. Ал, дер кезінде қимылдаса жүрегі уақытша тоқтап тұрған адамға екінші рет өмір сыйлай аласың.
Бұндай уақытта жасанды дем беру маңызды. Оның екі түрі бар. Жүрек тұсына массаз және ауыздан жасанды дем алғызу. Ол үшін қайтпек керек. Ол үшін бас бармақтың шарын жарақаттанған адамның төс сүйегінің төменгі жартысына қойыңыз.
Екінші қолыңызды бірінші қолыңыздың үстіне қойып, өз білегіңізді ұстаңыз немесе саусақтарыңызды біріктіріңіз, қайсысы сізге ыңғайлы болса.
Қысым тереңдігі жарақат алған адамның кеуде қуысының тереңдігінің үштен бірі болуы керек (шамамен 5 см, бірақ 6 см терең емес).
Зардап шеккен адамды емдеу мыналарды болжайды:
Екі тыныс алуға дейін 30 компресс (7-қадамға сәйкес ауыздан ауызға), 100 қысуды күту және минутына сегізден көп емес тыныс алу. Егер сіз ауызша компресс жасағыңыз келмесе, минутына шамамен 100 компрессорлық жылдамдықпен үздіксіз компресс жасаңыз.
Егер жарақат алған адам қалыпты тыныс алмаса, оның шалқасынан қатты жерде жатқанына көз жеткізіңіз және басын артқа еңкейтіп, иегін көтеру арқылы оның тыныс алу жолдарын ашыңыз. Саусақпен және бас бармағыңызбен мұрын тесіктерін жабыңыз.
Зардап шеккен адамның аузын жауып, аузына үрлеңіз. Ауа ағып кетпеуін және кеуде қуысының көтерілуін және түсуін қадағалаңыз. Егер жарақаттанған адамның кеудесі көтерілмесе және түспесе, оның басын артқа еңкейтіп жатқаныңызды оның танауларын мықтап қысып, аузын аузына мықтап жабу арқылы тексеріңіз. Егер ештеңе өзгермесе, тыныс алу жолдарында кедергі бар-жоғын қайта тексеріңіз.
Бұл қарапайым ғана әдеттерді орындасам бұрын жедел жәрдемге хабар беріңіз не қасыңызда өзге біреу болса сіз осы амалдарды орындауға кірісіп, өзгеге жедел жәрдемді жақыруға бұйырыңыз.
Жасынды тыныс алдыра білу тек медицина саланың мамандарының ғана емес, кез келген адамның білуі шарт. Сондықтан мұны қауіпсіздің шаралары ретінде мектеп қабырғасынан бастап үйретуге тиіспіз. Адам басына салмасын, бірақ жаман айтпай жақсы жоқ демекші әркез дайын болуымыз керек.
